Калі вы без падрыхтоўкі паднімаеце цяжары (у трэнажорнай зале/дапамагаеце камусьці перастаўляць шафу) ці занадта хутка вяртаецеся да звыклай фізічнай нагрузкі пасля аперацыі, то рызыкуеце зарабіць вентральную грыжу.

Як нам растлумачыў хірург Рэспубліканскага клінічнага медыцынскага цэнтра Міхаіл Кухарчык, вентральная грыжа - гэта такое паталагічнае выпінанне праз аслабленыя мышцы жывата за межы пярэдняй брушной сценкі. З гэтай праблемай хірургам даводзіцца мець справу вельмі часта, хаця яе нескладана пазбегнуць.

— Давайце падрабязней аб тым, дзе і чаму фармуюцца вентральныя грыжы.

— Вентральныя грыжы могуць быць:

• першасныя (утвараюцца ў выніку цяжкіх фізічных нагрузак);
  
• пасляаперацыйныя.
  

У пераважнай большасці грыжы фармуюцца ў месцах, дзе былі выкананы разрэзы падчас аператыўных умяшанняў:

1. на белай лініі жывата;
   
2. у вобласці пупка;
   
3. у вобласці падрабрынні;
   
4. над лабком.
   

Грыжы з'яўляюцца пасля аперацый, бо шчыльнасць рубца значна менш, чым першапачатковая шчыльнасць апанеўрозу (белай лініі жывата), а саслаблены бар'ер лягчэй "прарваць".

Да непасрэдных прычын адносяцца:

• разыходжанне хірургічных швоў пасля аперацыі;
  
• дрэннае гаенне раны;
  
• серомы пасляаперацыйнага рубца;
  
• выкананне аперацыі па экстраных паказаннях, калі стаяла пытанне аб выратаванні жыцця;
  
• перытаніт.
  

Хочацца адзначыць, што многія пацыенты банальна ігнаруюць рэкамендацыі ўрача пасля аперацыі, што істотна павышае верагоднасць развіцця вентральнай грыжы. Пры ўмове захавання гэтых рэкамендацый рызыка мінімальная.

Размова не толькі аб тэрмінах абмежавання фізічнай нагрузкі, але і, напрыклад, аб правільным выкарыстанні пасляаперацыйнага бандажа. Яго трэба апранаць лежачы - толькі тады ў гэтым ёсць сэнс і толькі тады ён будзе падтрымліваць пярэднюю брушную сценку і перашкаджаць утварэнню грыж. Мы, урачы, гэта тлумачым, але многія пацыенты, на жаль, проста робяць, як ім зручна.

Разам з тым не апошнюю ролю ў фармаванні вентральных грыж гуляюць схіляльныя фактары:

1. цукровы дыябет;
   
2. кахексія;
   
3. хронические запоры;
   
4. праблемы з мачавыпусканнем;
   
5. пажылы ўзрост (пярэднія брушныя сценкі і ўвесь звязкавы апарат губляюць эластычнасць - калі ў маладосці ён здольны расцягвацца і скарачацца назад, то ў пажылых людзей, калі ён расцягнуўся, можа парвацца);
   
6. зніжэнне імунітэту;
   
7. залішнія фізічныя нагрузкі.
   

— Як доўга фарміруецца вентральнай грыжа?

— Вы можаце падняць цяжкую сумку або штангу ў спартзале - і ў вас «вылезе» грыжа. То бок, гэта адбываецца раптоўна.

Прычым не варта думаць, што вентральныя грыжы ўзнікаюць у асноўным у мужчын, бо яны часцей маюць справу з вялікімі вагамі. Гэта паталогія прыкладна з такой жа частатой сустракаецца і ў жанчын.

Павольней фармуюцца грыжы пасляаперацыйных рубцоў.

— Як зразумець, што ўзнікла вентральная грыжа, і што рабіць?

— Ключавая прыкмета вентральнай грыжы - незвычайная прыпухласць у вобласці пярэдняй брушнай сценкі або на лініі пасляаперацыйнага рубца.

У спакойным становішчы болі, як правіла, няма. Але можа ўзнікаць нейкі дыскамфорт, пачуццё палення, цяжкасці, выпіранні чагосьці вонкі.

Калі доўга хадзіць з грыжай, могуць быць млоснасць, завала, пастаянныя прыступы болі ў жываце. Але зацягваць да такога стану нельга. Як толькі захварэла, варта альбо самому прыехаць здацца доктару ў найблізкае прыёмнае аддзяленне (нават калі гэта ноч, не трэба чакаць да раніцы), альбо выклікаць хуткую дапамогу.

Пры дыягностыцы вентральных грыж лекар перш за ўсё правядзе фізікальны агляд. Пацыент павінен аглядацца ў становішчы як лежачы, так і стоячы, каб вызначыць сам дэфект грыжавых варот і зразумець, ці адна там грыжа. Так, іх можа быць некалькі: напрыклад, пупочная і пахвінная. Калі ў чалавека ўзнікла адна грыжа, значыць, ёсць слабасць апанеўрозу і можа ўзнікнуць тая ж паталогія ў іншым месцы.

Акрамя таго, пры дыягностыцы выкарыстоўваецца ультрагукавое даследаванне (УГД). Гэта досыць адчувальны метад, які дапамагае вызначыць памеры грыжавых варот, паглядзець, дзе знаходзяцца прамыя цягліцы жывата, які дэфект паміж цягліцамі (калі мы кажам пра грыжу белай лініі жывата).

Таксама сёння шырока распаўсюджана камп'ютарная тамаграфія (КТ) органаў брушнай паражніны. Гэта адзін з дакладных метадаў. На КТ мы ўбачым усе дэфекты перадпакоя брушнай сценкі.

Пасля абследавання ўжо можна вызначацца па тактыцы аперацыі. Іншых спосабаў лячэння вентральнай грыжы на сёння няма.

— Якія ёсць варыянты аперацый для выдалення вентральнай грыжы? Наколькі яны складаныя?

— Мой досвед паказвае, што няма ніводнай простай аперацыі. Любое аператыўнае ўмяшанне можа прывесці як да станоўчых вынікаў, так і да адмоўных. З сусветнай статыстыкай складана спрачацца.

Аднак лапараскапічныя метады лячэння вентральных грыж, якія выкарыстоўваюцца на сучасным этапе, значна выйграюць у адкрытых аперацый.

Перавагі лапараскапічных метадаў лячэння вентральных грыж:

1. кароткі перыяд рэабілітацыі, аднаўлення;
   
2. памяншэнне болевага сіндрому;
3. касметычны эфект
   

Ужо ў дзень пасля аперацыі пацыенты паднімаюцца, ходзяць, рухаюцца. Ім не трэба баяцца, што разыдуцца швы і рана "разваліцца", бо разрэзы робяцца маленькія. Самы вялікі - гэта 10 мм. Ён патрэбен для ўсталёўкі аптычнага порта.

Апроч ухілення наяўнай грыжы, падчас лапараскапічнага ўмяшання на ўсю перадпакой брушную сценку ўсталёўваецца сеткаваты пратэз, каб больш грыж не ўтваралася: сетка стварае ўзмоцнены каркас.

Пасля ўсталёўкі сеткаватага імпланта рыскі пасляаперацыйных ускладненняў мінімальныя, бо, ізноў жа, няма вялікіх разрэзаў. За кошт гэтага і няма выяўленага болевага сіндрому, перыяд рэабілітацыі і аднаўленні скарачаецца.

• Тэрмін шпіталізацыі пры лапараскапічнай аперацыі - гэта ў сярэднім ад 3 да 5 дзён з улікам аператыўнага ўмяшання.
  
• Рэабілітацыя - да 1 месяца абмежавання фізічных нагрузак. Затым чалавек можа паступова вяртацца да сваёй звыклай выявы жыцця.
  

Малаінвазіўны метад, вядома, мае адназначную перавагу. Каля 90% аперацый у свеце сёння робяцца лапараскапічна. Аднак адкрытыя метады таксама прымяняюцца - калі пацыенту з-за яго саматычнага стану нельга раздзімаць жывот, што неабходна для правядзення малаінвазіўныя аперацыі.

— Што будзе, калі не рабіць аперацыю?

— Гэта багата сур'ёзнымі ўскладненнямі. Напрыклад, грыжа можа ўшчаміцца. Калі гэта адбылося, то запатрабуецца экстраная аперацыя - па жыццёвых паказаннях. Усё можа скончыцца рэзекцыяй кішачніка, сальніка і іншых органаў ... Таму не трываеце. Калі ёсць нейкая падазроная прыпухласць на жываце, дыскамфорт у гэтым месцы, адпраўляйцеся да доктара ў любы час дня ці ночы альбо выклікайце хуткую дапамогу.

Гаварыла: Крысціна Галаўійчук
Фота: Ганна Занковіч
103.by