
Гематалагічныя даследаванні – гэта комплекс даследаванняў, у выніку правядзення якіх атрымліваюць інфармацыю аб колькасным і якасным складзе клетачных элементаў сістэмы крыві.
Клінічны аналіз крыві (агульны аналіз крыві) – набор тэстаў, накіраваных на вызначэнне колькасці розных клетак крыві, іх параметраў (памеру і інш.) і паказчыкаў, якія адлюстроўваюць іх суадносіны і функцыянаванне. Агульны аналіз крыві, як правіла, уключае ў сябе ад 8 да 30 параметраў: падлік колькасці эрытрацытаў, лейкацытаў, трамбацытаў у 1 мікралітры або літры крыві, а таксама шэраг іншых паказчыкаў, якія апісваюць форму, аб'ём і іншыя характарыстыкі гэтых клетак, лейкацытарную формулу (адсоткавыя суадносіны розных формаў лейкацытаў) і падлік хуткасці асяданне эрытрацытаў (ХАЭ).
ПАКАЗАННІ ДЛЯ ПРАВЯДЗЕННЯ АГУЛЬНАГА АНАЛІЗУ КРЫВІ
- Выяўленне інфекцый, запаленчых працэсаў, злаякасных новаўтварэнняў;
- Ацэнка эфектыўнасці прызначанага лячэння;
- Планавае даследаванне
У ЛАБАРАТОРЫІ ВЫКОНВАЮЦЬ:
- Агульны аналіз крыві з дыферэнцыяваннем лейкацытарнай формулы (мікраскапія мазка крыві)
- Агульны аналіз крыві з дыферэнцыяваннем лейкацытарнай формулы + рэтыкулацыты
- Падлік рэтыкулацытаў (аўтаматычны RET аналіз)
- Падлік трамбацытаў мануальна
- Флуарэсцэнтны аналіз трамбацытаў (аўтаматычны падлік)
- Агульны аналіз крыві з дыферэнцыяваннем лейкацытарнай формулы
- Мікраскапічнае даследаванне лейкацытарнай формулы (мікраскапія мазка крыві)
- Вызначэнне ХАЭ па метадзе Вестэргрэна
Агульны аналіз крыві з дыферэнцыяваннем лейкацытарнай формулы, падлік трамбацытаў і рэтыкулацытаў выконваюцца на гематалагічным аўтаматычным аналізатары XN 1000 вытворца "Sysmex Corporation", Японія.
Расшыфроўка паказчыкаў клінічнага аналізу крыві- колькасць лейкацытаў (white blood cells, WBC) з лейкацытарнай формулай. Лейкацыты - клеткі, якія дапамагаюць арганізму змагацца з інфекцыяй. Яны здольныя вызначаць чужародныя агенты (бактэрыі, вірусы) у арганізме і знішчаць іх. Вылучаюць 5 розных відаў лейкацытаў: эазінафілы, базафілы, нейтрафілы, лімфацыты і манацыты, якія ўваходзяць у лейкацытарную формулу (адсоткавыя суадносіны розных формаў лейкацытаў у сыроватцы крыві і падлік іх ліку ў адзінцы аб'ёму). Усе параметры дыферэнцыяльнага падліку лейкацытаў, уключаючы няспелыя гранулацыты (IG), вызначаюцца з выкарыстаннем флуарэсцэнтнай праточнай цытаметрыі і забяспечваюць атрыманне пашыранага пераліку клінічна значных параметраў у ходзе кожнага аналізу. Адчувальнасць аналізу асабліва важная ў выяўленні запаленчых і інфекцыйных захворванняў. Агульная колькасць лейкацытаў, як правіла, падвышана пры вострым інфекцыйным працэсе, выкліканым бактэрыямі. Калі лейкацытаў занадта мала, то арганізм становіцца больш схільным да розных інфекцый. Таксама гэта дапамагае ў маніторынгу тэрапіі – павышаная колькасць лейкацытаў пачне зніжацца, дэманструючы эфектыўнасць лячэння.
Норма: (4-9)x109/L - колькасць эрытрацытаў (red blood cells, RBC). Эрытрацыты – клеткі, у склад якіх уваходзіць гемаглабін. Агульны аналіз крыві дазваляе вызначыць, ці дастатковая колькасць эрытрацытаў змяшчаецца ў крыві, якая іх форма, памеры і змяшчэнне ў іх гемаглабіну (MCV, MCH, MCHC). Калі колькасць эрытрацытаў, якая выяўляецца агульным аналізам крыві, зніжана, значыць, у пацыента анемія, што можа праяўляцца слабасцю, хуткай стамляльнасцю і задышкай. Радзей сустракаецца павышэнне агульнай колькасці эрытрацытаў (эрытрацытоз, або поліцытэмія).
Норма: жанчыны - (3.7-4.7)x1012/ L, мужчыны - (3.9-5.1)x1012/L - узровень гемаглабіну
(hemoglobin content, Hb). Гемаглабін – жалезазмяшчальны бялок, які валодае здольнасцю пераносіць кісларод ад лёгкіх да тканін і органаў, а вуглякіслы газ – ад тканін і органаў да лёгкіх, з якіх ён выдыхаецца. Гемаглабін вызначае асноўную функцыю эрытрацытаў, ад яго змяшчэння залежыць афарбоўка гэтых форменных элементаў крыві.
Норма: жанчыны - (120-150)g/L, мужчыны - (130-170)g / L - гематакрыт
(hematocrit, Hct) вызначае аб'ём крыві, які займаюць у крывяным рэчышчы эрытрацыты. Гэты паказчык выяўляецца ў працэнтах. Павышэнне гематакрыту адбываецца, калі павялічваецца колькасць эрытрацытаў альбо памяншаецца аб'ём вадкай часткі крыві, што бывае пры залішняй страце вадкасці арганізмам (напрыклад, пры дыярэі). Зніжэнне гэтага паказчыка назіраецца, наадварот, пры памяншэнні колькасці эрытрацытаў (дапусцім, з-за іх страты, разбурэння або памяншэння іх утварэння) або пры гіпергідратацыі – калі чалавек атрымлівае занадта шмат вадкасці (напрыклад, пры залішнім увядзенні унутрывенных раствораў). Гематакрыт адлюстроўвае не толькі колькасць эрытрацытаў, але і іх памер. Калі памер эрытрацытаў памяншаецца (як пры жалезадэфіцытнай анеміі), гематакрыт таксама будзе зніжацца.
Норма: жанчыны - (33-46)%, мужчыны - (38-49)% - эрытрацытарныя індэксы
вызначаюць памер эрытрацытаў і змяшчэнне ў ім гемаглабіну і ўключаюць у сябе сярэдні аб'ём эрытрацыту (MCV), сярэдняе змяшчэнне гемаглабіну ў эрытрацыце (MCH), сярэднюю канцэнтрацыю гемаглабіну ў эрытрацытах (MCHC), а таксама размеркаванне эрытрацытаў па велічыні (RDW). Вызначэнне вышэй узгаданых паказчыкаў з'яўляецца неад'емнай часткай агульнага аналізу крыві і асобна не вырабляецца.
Норма: MCV- (80-98)fL, MCH- (27-37)pg, MCHC - (300-360)g/L, RDW - (11.5-14.5)% - трамбацыты
(platelet count, PC, PLT) - клеткі, якія іграюць значную ролю ў згусанні крыві. Калі ў чалавека зніжана колькасць трамбацытаў, рызыка крывацёку і ўтварэння сінякоў ў яго павышаны.
Трамбацытапенія – стан, які характарызуецца анамальна нізкай колькасцю трамбацытаў: ніжэй звычайнай колькасці трамбацытаў у дарослых. Пры цяжкай форме трамбацытапеніі, калі колькасць трамбацытаў складае менш за 20 x 109/ л, магчыма развіццё спантанага крывацёку (нетраўматычнага характару). Ігнараванне сімптомаў цяжкай формы трамбацытапеніі можа мець сур'ёзныя вынікі для пацыента, таму атрыманне дакладных вынікаў падліку трамбацытаў вельмі важна пры прыняцці клінічна важных рашэнняў. У той жа час атрыманне дакладнага ліку трамбацытаў, асабліва з трамбацытапенічных узораў пацыентаў, з'яўляецца даволі складанай лабараторнай задачай. Аналізатар xn 1000, вытворца Sysmex, прапануе даступнае рашэнне для падліку трамбацытаў - гэта флуарэсцэнтны аналіз трамбацытаў, які дазваляе вызначаць не толькі традыцыйна выкарыставаныя паказчыкі, але і спецыфічныя маркеры, напрыклад фракцыю няспелых трамбацытаў, якая з'яўляецца больш дакладным маркерам утварэння трамбацытаў і адлюстроўвае працэнт няспелых трамбацытаў ад іх агульнай колькасці, а таксама з'яўляецца ўстаноўленым параметрам, з дапамогай якога ўрачы вызначаюць прычыну трамбацытапеніі, зыходзячы з этыялогіі розных прыроджаных і набытых трамбацытапенічных станаў.
Норма: (150-450)x109/L - рэтыкулацыты (Retic count, RET) – гэта маладыя формы эрытрацытаў, якія ўтвараюцца ў касцявым мозгу і ў невялікай колькасці знаходзяцца ў крыві, дазваляюць ацаніць функцыянальны стан чырвонага крывятварэння. Павялічаная колькасць рэтыкулацытаў – крытэрый актывацыі крыватвору ў касцявым мозгу пры гемалітычнай анеміі, пасля кровастраты, а паніжанае характэрна для гіпапластычнай анеміі.
Аўтаматычны аналіз рэтыкулацытаў дае выключныя магчымасці для комплекснага аналізу эрытрапаэзу. Пры падліку рэтыкулацытаў выкарыстоўваецца запатэнтаваны метад флуарэсцэнтнай праточнай цытаметрыі, дакладнасць якога прызнана ва ўсім свеце. Дадзены аналіз адлюстроўвае шырокі набор рэтыкулацытарных параметраў – як якасных, так і колькасных – што дапамагае ў фарміраванні поўнай карціны стану чырвонага парастка крывятварэння, таксама становіцца даступным аператыўны кантроль тэрапіі жалезам і / або эрытрапаэтынам, што дае пацыенту большы шанец на аднаўленне, у дыферэнцыяльнай дыягностыцы анемій, у маніторынгу эфектыўнасці тэрапіі. Разам з агульным падлікам рэтыкулацытаў, аналізатар забяспечвае іх падзел на розныя фракцыі ў залежнасці ад ступені спеласці і, як следства, іх эрытрапаэтычнай актыўнасці. Атрымаць дадатковае ўяўленне аб якасці няспелых эрытрацытаў можна дзякуючы ацэнцы ўзроўню гемаглабінізацыі рэтыкулацытаў , што з'яўляецца пашыраным клінічным параметрам, карысным пры лячэнні пацыентаў з дэфіцытам жалеза і анеміяй. Акрамя таго, RET аналіз дае інфармацыю пра змяшчэнне ва ўзоры гіпа - і гіперхромных эрытрацытаў, а таксама фрагментаў эрытрацытаў.
Норма: (1.03-1.85)% - хуткасць асядання эрытрацытаў (ХАЭ). Павышэнне ХАЭ-неспецыфічны тэст, які сведчыць аб наяўнасці запаленчага працэсу. Пры паніжанай колькасці эрытрацытаў у крыві ХАЭ ўзрастае незалежна ад прыроды анеміі. Зніжэнне СОЭ назіраецца пры эрытрацытозах рознай этыялогіі. Рэакцыя паскараецца ў жанчын пры цяжарнасці, пры галаданні. У аснове павелічэння ХАЭ ляжаць змены ў канцэнтрацыі розных бялкоў плазмы, звязаныя са змяненнем іх электрычнага зарада, але могуць іграць ролю і іншыя фактары: памеры і форма крывяных цельцаў, змены ў ліпідным складзе плазмы і г. д.
Вызначэнне СОЭ выконваецца на аналізатары аўтаматычным для выяўлення хуткасці асядання эрытрацытаў серыі ROLLER-мадэль 20PN, вытворца Італія. Аналізатар Roller 20 PN вызначае хуткасць асядання эрытрацытаў у вянознай і капілярнай крыві, забяспечвае атрыманне выніку на працягу 20 секунд дзякуючы вымярэнню хуткасці агрэгацыі эрытрацытаў, што дазваляе пераадолець абмежаванні і залежнасць ад зменных фактараў метадаў вызначэння ХАЭ, заснаваных на з'яве асядання. Унутраныя і знешнія кантролі якасці гарантуюць дакладнасць, правільнасць і ўзнаўляльнасць вынікаў пацыентаў. Новая запатэнтаваная тэхналогія заснавана на метадзе мікракапілярнага фотаметрычнага вымярэння хуткасці агрэгацыі эрытрацытаў у паталагічных умовах.
Норма: жанчыны 15-50 гадоў - (2-20)мм/гадзіну; звыш 50 гадоў - (2-30)мм/г; мужчыны 15-50 гадоў - (2-15) мм/гадзіну; звыш 50 гадоў - (2-20) мм/гадзіну
ЯК ЗДАЦЬ АНАЛІЗ КРЫВІ
- У рэгістратуры заключыць дагавор на аказанне платных паслуг (калі ёсць накіраванне ад урача – паказаць медрэгістратару)
- Аплаціць кошт у касе РКМЦ або праз АРІП
- Здаць аналіз.
Матэрыял для даследаванняў прымаецца ў планавым рэжыме: панядзелак-пятніца з 7:30 да 11:00, субота з 9:00 да 11:00 (у суботу прыём аналізаў ажыццяўляецца па папярэднім запісе праз Кантакт-цэнтр). Вынікі даследаванняў даступныя для ўрача і пацыента з 15:00 у той жа дзень.